Ege Denizi'nde Türkiye ve Yunanistan kıyılarına yaklaşık 150 kilometre uzaklıktaki Santorini Adası ve çevresinde son 10 gündür küçük çaplı depremler yaşanmaya devam ediyor.
SADECE BUGÜN 56 DEPREM OLDU
AFAD verilerine göre Ege Denizi'nde sadece Santorini Adası ve çevresinde 56 deprem meydana geldi. Bugün haberin yayına hazırlandığı sırada 56 depremden en büyüğü saatler 12:00'ı gösterdiğinde yerin 7 kilometre derinliğinde 4.8 şiddetinde meydana geldi. Sarsıntı, depremin merkez üssüne yaklaşık 145 ila 147 kilometre uzaklıktaki Muğla'nın Bodrum ilçesine bağlı Turgutreis, Gümüşlük, Karatoprak, Akyarlar ve Peksimet yerleşimlerinde de hissedildi.
Peki yaşanan bu deprem fırtınası, özellikle İstanbul Silivri ve İzmir Sığacık'ta yaklaşık 150 metre kadar çekilen deniz suyu deprem veya yanardağ patlamasının habercisi mi?
Sözcü Tv'de Serap Belovacıklı'nın sorularını yanıtlayan Deprem Bilimci ve Yüksek Jeofizik Mühendisi Prof.Dr.Övgün Ahmet Ercan, Ege Denizi'nde yaşanan deniz çekilmeleri yani gelgitlerin normal olduğunu belirterek, tüm dikkatlerin Santorini Yanardağı üzerine yoğunlaşması gerektiğini söyledi.
PROF.DR.ÖVGÜN AHMET ERCAN: "BU BİR YANARDAĞ HAZIRLIĞI"
Prof.Ercan, "Milattan Önce 1600 yılında Santorini Yanardağı patlayarak Minos Uygarlığı'nı (Girit Uygarlığı) ortadan kaldırmıştı. Bakın burası çok önemli. Küçücük bir yanardağ patlıyor ve Minos Uygarlığı ortadan kalkıyor. Demek ki, bunun etki alanı çok büyük" ifadelerini kullandı ve açıklamalarını şu şekilde sürdürdü:
"Bu bir yanardağ hazırlığı. Bir yanardağ tekrar patlamak üzere hazırlık yapıyor. Çünkü yanardağ patlamadan önce bazı belirtiler verir. Bu belirtilerden bir tanesi depremciklerdir. Buradaki depremciklerin artması belirtilerden bir tanesidir. Diğeri ise yer içinden gürültüler gelir. Gümbürtü şeklinde yeriçinden gürültüler gelir. Bu gürültülerin ana nedeni yaklaşık bu bölgede 26 kilometre derinlikte olan magmadan yukarı doğru bacadan lavlar çıkar. Bu lavlar yukarıdaki magma odası diye andığımız kesimde birikmeye başlar. Bu patlama öncesi her yanardağda görülen bir olaydır. Gümbürtüler duyulur yerin içinden. Bunun yanı sıra magma odası dolduğu zaman bir şişme olur ve yerin içindeki şişme, uzaydan konum belirleme uydularıyla belirlenir. Aldığım bir duyuma göre bu şişmenin yaklaşık 1 metreye kadar olduğunu gördüm ki, bu gerçekten çok büyük bir şişmedir."
Gaz ve gaz bulutlarının çıkmaya başlamasının volkanik dağın aktif hale geleceği anlamını taşıdığını belirten Prof.Dr.Övgün Ahmet Ercan, "Gaz çıkışları olur. Özellikle kükürt ve oksit çıkışları başlar bu kesimde. Daha sonra da üstteki kabuğun yırtılması sonucunda yaklaşık 250 kilobarlık basıncı olan magma odasında bir patlama olur. Bu patlama sonucunda yanardağ içindeki lavları boşaltmaya başlar." dedi.
"SANTORİNİ DE BÖYLE BÜYÜK BİR PATLAMA BEKLEMİYORUM"
Deprem Bilimci ve Yüksek Jeofizik Mühendisi Prof.Dr.Övgün Ahmet Ercan, kendisinin öncelik verdiği konunun depremler değil, volkanik dağlardan çıkan lavlar olduğunu belirterek, "Bazı arkadaşlarımız 7.5'lik, 7.7'lik depremler üretip daha sonra Türkiye kıyılarına süpürtü dalgalarının geleceğini vurguluyorlar. Tsunami, yani tamamen bir felaket haberi yapıyorlar. Oysa yanardağ bu kadar büyük deprem üretmez. Yanardağın üreteceği depremler en fazla 6'dır. Benim çekindiğim şudur. Magmada iki türlü lav çıkar. Birincisi asitik dediğimiz içinde çakmak taşının yoğun olduğu yani silisli, bol kıvamlı lavlar. Bu lavlar yukarı doğru çıkarkan bacanın içindeki taşları koparır. Bu taşları kopararak bacadan fırlatmaya başlar. Fırlattığı bu taş boyutu büyüklüğü bir masadan bir fil boyutuna kadar gelebilir. Bu fırlattığı kayalar gökyüzünden sanki gökten yanık kaya düşüyormuşçasına alana düşer. Tabi o bölgede insan varsa, bunların hepsini kavurur. Bu en kötü olasılıklardan bir tanesi. Santorini'de böyle bir olay bekliyor muyum? Hayır beklemiyorum. Çünkü Santorini'nin biçimine baktığınız zaman kalderadır. Yakın görüntüsü ise bacanın olduğu yerdir burada da bazaltları görüyoruz. Bazaltlar, Santorini'nin kalkan türü bir yanardağ olması nedeniyle çok cıvık lavlardan oluşur. Cıvık lavlar patlamaz, bacanın içinden akar. Aktığı zaman da denize akacağı için çevrede bir felakete neden olmaz" ifadelerini kullandı.
"VOLKANİK PATLAMALARDA OLUŞAN KARA BULUTLAR"
Volkanik patlamalarla oluşan kara bulutlara dikkat çeken Prof.Dr.Övgün Ahmet Ercan, "Püskürme sırasında gazlar, kükürt ve oksit gazları çıkacaktır. Camsı maddeler ve yanardağ külleri çıkacaktır. Bir karabulut gibi çıkar. Bundan iki ay önce İzlanda'da yanardağ patlamasını izlemek üzere gitmiştim, bu kara bulutu gördüm. Bu kara bulut bir süre sonra yağmaya başlar. Aşağı doğru yağdığında tıpkı Vezüv Yanardağı'nın Pompei'de yaptığı gibi insanları putlaştırır, böyle insanlar donuk bir şekilde pişer kalır, taşlaşırlar. Hazırlıkların buna göre yapılması gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Gökyüzünde oluşan kara bulutların yayılma alanının da önemli olduğu belirten Ercan, "Bu bulutlar hareket etmezse yağacağı yer Santorini'dir. Çok geniş bir alana yayılırsa rüzgarlarla farklı bölgelere gidebilir. Bu bulutlar çıktığında eğer rüzgar bunları batıya doğru iterse, Atina çekince altında kalır. Eğer doğuya doğru iterse Marmaris, Kuşadası, Bodrum, Fethiye gibi kesimler çekince altında kalır. Benim daha çok çekindiğim burada yanardağın püskürme olayıdır." dedi.
YANARDAĞ PATLARSA NE OLUR?
Bu sorunun yanıtını da, CNN Türk'e açıklamalarda bulunan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı, Maden Yatakları ve Jeokimya Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Hüseyin Öztürk verdi.
Santorini Adası ve yaklaşık 8 kilometre kuzeydoğusundaki Kolumbo Yanardağı'na dikkatleri çeken Öztürk, bölgede volkanik bir yay kuşağı olduğunu belirterek, "Uzun süre aktif olabilir. Biraz kısa bir gaz çıkararak da faaliyetin sonlardırabilir, bunu bilmemiz mümkün değil" ifadelerini kullandı.
Santorini Adası ve çevresinde olası bir yanardağ patlamasına ilişkin Prof.Dr.Hüseyin Öztürk şu ifadeleri kullandı:
"Tüm küresel sistemi yani bütün hava trafiğini durduracaktır. Yazsız mevsim dediğimiz, yazı olmayan yıllar olacak. Tarım, gıda, açlık, kıtlık ve ekonominin durması bir sürü olayları tetikleyecek."
Volkanik patlamanın büyüklüğünün bilinemeyeceğini belirten Öztürk, "Atmosfere ne kadar kül boşaltacak ona bağlı herşey. Patlarsa bir tsunami yapacak. Büyük bir dalga hareketi oluşturacak. Bütün Akdeniz Havzası'nda sadece Ege değil, ama Ege kıyılarında daha yıkıcı olacak. Patlamanın büyüklüğü karşısında ise maalesef çaresiz kalırız" ifadelerini kullandı.
İLK OLARAK NERELER ETKİLENİR?
Olası bir volkanik patlamada veya olası bir tsunami halinde harita üzerinde bakıldığında Türkiye'de en çok nereler etkilenir? En başta Ege kıyılarında bulunan Karaburun, Çeşme, Kuşadası, Didim, Milas, Bodrum, Marmaris, Fethiye, Ölüdeniz, Kaş, Kumluca, Kemer ve Serik kıyıları ile İzmir Körfezi ilk etkilenen bölgeler olacak.
