Türk tiyatro ve sinemasına büyük emekler harcayan, nice nesilleri filmleri ve oyunlarıyla büyüten, bütünleştiren 'Hababam Sınıfı'nın 'Kel Mahmut'u Münir Özkul'un aramızdan ayrılışının 5'nci yıldönümü bugün.
15 Ağustos 1925'te İstanbul'un Bakırköy ilçesinde dünyaya gelen Münir Özkul, İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirdi. Sahne hayatına ilk kez İstanbul Erkek Lisesi'nde okurken 1939 yılında Bakırköy Halkevleri'nde başladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ni kazandı, ardından Edebiyat Fakültesi'nin Sanat Tarihi Bölümü'ne geçti.
1948'de Ses Tiyatrosu'nda sahnelenen "Aşk Köprüsü" oyunuyla ilk kez profesyonel hayata başladı. Daha sonra Muhsin Ertuğrul'un yönetimindeki Küçük Sahne'ye geçti. Bu dönemde John Steinbeck'ten Fareler ve İnsanlar (1951), John Millington Synge'den Babayiğit, George Axelrod'dan Yaz Bekarı (1954), John Patrick'ten Çayhane (1955) gibi oyunlarında oynadı.
Daha sonra İstanbul Şehir Tiyatroları'nda (1958-59), Ankara Devlet Tiyatrosu'nda (1959-60) ve İstanbul Aksaray'daki Bulvar Tiyatrosu'nda arkadaşlarıyla kurduğu kendi topluluğunda (1960-62) çalıştı. 1963-1967 yılları arasında çeşitli topluluklarla turnelere çıktı; zaman zaman sahneden uzak kaldığı dönemler oldu. Sahne aldığı özel tiyatrolarda Sadri Alışık, Adile Naşit, Cahit Irgat, Nevin Akkaya ve Şükran Güngör gibi oyuncularla çalıştı.
1969'da Haldun Taner ile birlikte Bizim Tiyatro'yu kurdu. Aynı yıl Bizim Tiyatro tarafından sahnelenen Taner'in "Sersem Kocanın Kurnaz Karısı" adlı oyununda Tomas Fasulyeciyan tiplemesiyle büyük başarı elde etti.
Özkul 1972'de Sadık Şendil'in araya girmesiyle gazino ve gece kulüplerinde şovmenlik yapmaya başladı. Adile Naşit'le de zaman zaman gazino sahnelerine şovmen olarak çıktı.
1978'de yeniden Şehir Tiyatroları'na döndü. 1983-84'te, daha önce kendi topluluğunda (1961) sahneye konan ve büyük ilgi gören, Jean Anouilh'in "Generalin Aşkı" oyunuyla Dormen Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. 1980'lerin ortalarında Ferhan Şensoy'un Ortaoyuncular topluluğuna katıldı, aralarında "İstanbul'u Satıyorum"un da yer aldığı dört oyunda rol aldıktan sonra sahnelere veda etti.
Özkul 1968'de Altan Karındaş topluluğunda oynanan Sadık Şendil'in Kanlı Nigar oyunundaki rolüyle İlhan İskender Armağanı'nı kazandı. Gene bu başarısı üzerine İsmail Dümbüllü, Kel Hasan Efendi'den devraldığı 50 yıllık simgesel kavuğu Özkul'a verdi (Özkul bu kavuğu 1989'da Ferhan Şensoy'a devretti.). Daha önce de oynadığı Haldun Taner'in Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1978) oyunundaki rolüyle Avni Dilligil (1978), Ulvi Uraz (1979), İsmet Küntay (1979) ve İsmail Dümbüllü (1980) ödüllerini kazandı.
Özkul 1950'lerden itibaren sinemada da rol almaya başladı. İlk dönem filmlerinden dikkat çekenleri Edi ile Büdü, Balıkçı Güzeli ve Kalbimin Şarkısı'dır. 1965'ten sonra sinemada canlandırdığı karakterlerle övgü topladı.
"KEL MAHMUT KARAKTERİ DOĞUYOR"
1970'li yıllarda, kalabalık kadrolu ve genellikle Ertem Eğilmez'in yönettiği filmlerde önemli roller aldı. En bilinen rollerinden biri, adeta onunla özdeşleşmiş olan, Hababam Sınıfı serisindeki Özel Çamlıca Lisesi'nin tatlı sert müdür yardımcısı "Kel Mahmut" karakteri oldu. Özkul'un kadrosunda yer aldığı bu dönemde çekilen kalabalık kadrolu aile filmlerinden bazıları Mavi Boncuk, Bizim Aile, Aile Şerefi, Gülen Gözler, Neşeli Günler, Gırgıriye ve Görgüsüzler olarak sayılabilir. Bu filmlerin büyük kısmında Adile Naşit'le beraber, Türk sinemasının unutulmaz ikililerinden birini oluşturmuştur. 1980 sonrası ise dönemin akımı olan video için çekilen pek çok filmde rol almıştır.
200'DEN FAZLA FİLMDE ROL ALDI
Kariyeri boyunca 200'den fazla filmde rol alan Özkul, Sev Kardeşim filmindeki oyunuyla 1972 Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Erkek Karakter Oyuncu" ödülünü kazandı. "Bizim Aile" filminde canlandırdığı "Yaşar Usta" rolüyle de 1977 Azerbaycan Film Festivali'nde özel ödül kazandı. "Süt Kardeşler" filminde yönetmen yardımcılığı da yapmıştır.
Tarık Buğra'nın romanından televizyona aktarılan ve Naşit Özcan'ın yaşam öyküsünden bir kesiti canlandıran "İbiş'in Rüyası"nda canlandırdığı İbiş karakteri de unutulmazlar arasındadır. Televizyon dizilerinin yaygınlaşmaya başladığı 90'lı yıllarda dizi oyunculuğundan uzak dursa da Uzaylı Zekiye, Ana Kuzusu ve Şaban ile Şirin gibi dizilerde rol aldı. Son olarak 2000'li yılların başında, Hamdi Alkan'ın canlandırdığı "Yarmagül" karakterinin dedesini oynadığı Reyting Hamdi televizyon programında kamera karşısına geçti.
1980'de yapılan bir jübileyle 40. sanat yılı, 1996 yılında da Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen gecede 55. sanat yılı kutlandı. 1998 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Münir Özkul'a "devlet sanatçısı" unvanı verildi.
2003 yılından beri demans ve kronik obstrüktif akciğer hastalığına yakalandı. Uzun süre evinden dışarıya çıkmadı. 5 Ocak 2018'de Beyoğlu'nun Cihangir semtindeki evinde, 92 yaşında hayatını kaybetti.
7 Ocak 2018'de Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde düzenlenen anma etkinliğinin ardından Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazı sonrası Bakırköy Mezarlığı'ndaki aile kabristanına defnedildi.
ALDIĞI ÖDÜLLER
1967'de 'Kanlı Nigar' oyunuyla 'İlhan İskender Armağan Ödülü'nü aldı. 1972'de 'Sev Kardeşim' filmindeki rolüyle 9'uncu Altın Portakal Film Festivali'nde 'En İyi Erkek Oyuncu' ödülünü aldı. 1991'de 'İsmail Dümbüllü Ödülü'ne layık görüldü. 1995'te 9'uncu Altın Koza Film Festivali'nde 'Yaşam Boyu Onur Ödülü'nün sahibi oldu. 1997'de 25'nci Altın Kebelek Ödülleri'nde 'Onur Ödülü'ne layık görüldü. 1999'da İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü'nün 'Muhsin Ertuğrul Tiyatro Emek Ödülü'nü aldı. 1999'da 36'ncı Altın Portakal Film Festivali'nde 'Yıldırım Önal Ödülü'ne layık görüldü. 2004'te 37'nci Sinema Yazarları Derneği Ödülleri'nde ve 2006'de İstanbul Tiyatro Festivali'nde 'Onur Ödülü' sahibi oldu. 2014'de 18'inci Afife Jale Tiyatro Ödülleri'nde 'Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü'nün sahibi oldu. 2015 yılında ise Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü'ne layık görüldü.
